10 Ekim 2001 AI Index ASA 11/016/2001 - Basın Duyuru No.180
Afganistan: Uluslararası Af Örgütü sivil ölümleriyle ilgili hemen inceleme başlatılması için çağrıda bulunuyor
Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) bugün yaptığı açıklamada, 7 Ekim 2001 gününden bu yana ABD ve Britanya kuvvetleri tarafından Afganistan'a yapılan saldırılar çerçevesinde sivillerin öldürülmesiyle ilgili ciddi kaygı duyduğunu belirterek, "Sonsuz Özgürlük" Operasyonu sırasında gerçekleşen sivil ölümlerinin nasıl olduğunun aydınlatılmasını istedi.
Ölen siviller arasında Birleşmiş Milletlerin (BM) doğruladığı ve BM Aganistan Mayın Çalışması Programı'nda çalışan BM destekli Afgan Teknik Danışmanlarından (ATD) 4 kişi de bulunuyor. Kabil'in ABD kuvvetleri tarafından bombardıman edilmesi sırasında vurulduğu anlaşılan ATD ofisinin çökmesiyle 8 Ekim günü ölmüşlerdi.
UAÖ, "Savaşan taraflara sivil ölümlerinden kaçınmaları için gereki her türlü önlemi almaları için defalarca çağrıda bulunmuştuk." dedi. "Askeri eylemler sivillerin ölümleriyle sonuçlandığında, ilgili askeri yetkililerin bu ölümlere neyin neden olduğunu ve bu tip olayların tekrarlanmaması için ne gibi önlemler alındığını açıklamasını istiyoruz. Uluslararası insani hukuk yasalarına saygı gösterilmediğine dair kanıt bulunduğu takdirde, kapsamlı bir inceleme yapılmalı ve sorumlu olduğu anlaşılan kişi(ler)e karşı uygun önlemler alınmalıdır."
UAÖ, ABD ve Britanya yetkililerinin defalarca Afganistan'daki askeri harekat sırasında kuvvetlerinin sivil ölümlerine neden olmamaları için mümkün olan herşeyi yapacaklarını taahhüt ettiklerini belirtmiş olduklarını hatırlattı. Ölen 4 ATD çalışanı ile ilgili ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld dün konuşma yaparken, ölümlerden üzüntü duyduğunu ama ABD'nin bu dört kişinin ABD ateşi sonucu öldüğünü doğrulamadığını ifade etti.
"ABD yetkilileri bir an önce ATD çalışanlarının -ve öldüğü doğrulanan diğer her sivilin- ABD ateşiyle ölüp ölmediğini incelemeli ve eğer öyleyse olayın nasıl gerçekleştiğini derhal kapsamlı olarak soruşturmalı ve telafi etmeye yönelik harekete geçmelidir."
Bilgi
Uluslararası silahlı çatışmalarda çatışmalarla ilgili kuralların tam açıklaması 1949 Cenevre Sözleşmesinin 1. Ek Protokolü'nde bulunmaktadır. 1977'de kabul edilen bu Protokol 150 develt tarafından onaylanmıştır. ABD onaylamamış olmasına rağmen, sivillerin korunması uluslararası geleneksel hukukun bir parçasıdır ve bu nedenle de tüm devletleri bağlar. Kurallar kategorik olarak şunları yasaklar:
Sivillere ya da sivil nesnelere doğrudan saldırılar;
Gelişigüzel saldırılar (askeri hedefler ve siviller ya da sivil nesneler arasında ayrım göstermeyen saldırılar);
Oransız saldırılar (meşru bir askeri hedefi hedeflemiş olsa da, sivillere ya da sivil objelere üstünde oransız etki yapan saldırılar).
Ayrıca, uluslararası insani hukuk kuralları, bir saldırı planlayan veya kararını verenlerin hedeflenen objelerin sivil olmadığını doğrulamak için gerekli herşeyi yapması gerektiğini belirtir. Bir hedefin askeri amaçlar için kullanıldığı kesin olmadığı takdirde, sivil obje olarak kabul edilmesi gerekir.
Koşulların izin vermediği haller dışında, sivil halkı etkileyebilecek saldırılar hakkında önceden etkili olacak şekilde uyarılmalıdır.
Hedefin askeri olmadığı ya da beklenen kesin ve doğrudan askeri avantajla kıyaslandığında aşırı olabileceği saldırının sivil ölüm, yaralanma, sivil objelere hasar veya bunların hepsiyle sonuçlanabileceğinin anlaşıldığı durumlarda saldırı iptal edilmeli ya da durdurulmalıdır.
Bu temel kuralları ihlal etmekle sorumlu herkes uluslararası adil yargı standartlarına uygun olarak ve ölüm cezasına başvurulmadan adalet önüne çıkarılmalıdır. UAÖ 11 Eylül ABD saldırılarından sorumlu olanların da uluslararası adil yargı standartları ve ölüm cezasına başvurulmadan adalet önüne çıkarılması yönünde yaptığı çağrıyı sürdürmektedir.
